Cỏ yến mạch nâng cao năng suất sữa

 Cỏ yến mạch nâng cao năng suất sữa

   Thức ăn bò sữa ở Việt Nam thay đổi và biến đổi theo mùa, theo các vùng và hệ thống nông nghiệp của đất nước. Đất trồng cỏ không có nhiều là một trong những vấn đề lớn để phát triển ngành chăn nuôi bò sữa nước ta. Liên quan đến hệ thống trồng cỏ, giải pháp là thâm canh sản xuất cỏ về năng suất cũng như chất lượng nhằm nâng cao chất lượng dinh dưỡng của việc sử dụng cỏ.

Ở Bắc Việt Nam, người chăn nuôi thường thiếu thức ăn xanh trầm trọng trong giai đoạn mùa đông (tháng 10 đến tháng 3), vì ở giai đoạn này các giống cỏ nhiệt đới ngừng hoặc giảm sinh trưởng. Giải pháp đưa ra là trồng luân canh các giống cỏ ôn đới thích nghi với thời tiết lạnh, đã lựa chọn ra giống cỏ yến mạch (Avena strigosa và Avena sativa) là giống cỏ có năng suất cao và thích nghi với hệ thống chăn nuôi. Năng suất chất xanh khoảng 60 tấn/héc ta trong giai đoạn mùa đông đã được ghi nhận ở nhiều tỉnh phía Bắc Việt Nam. Các kết quả phân tích cho thấy cỏ yến mạch có hàm lượng prôtêin thô cao 18,5% và rất giàu năng lượng thô (435 kcal/kg vật chất thô). Khả năng tiêu hoá chất hữu cơ khoảng 70%. Hàm lượng sơ (xenlulô) của cỏ yến mạch thấp hơn nhiều so với cỏ nhiệt đới như cỏ voi Pennisetum Purpureum (26% vật chất khô và 38% chất khô).

Để đánh giá ảnh hưởng của cỏ yến mạch đến năng suất sữa, đã tiến hành thử nghiệm theo dõi khẩu phần thức ăn tại các hộ chăn nuôi trên hai nhóm bò sữa ở Mộc Châu. Việc lựa chọn bò cho mỗi nhóm thí nghiệm dựa trên 3 tiêu chí chính: (1) các con bò có tương đương khối lượng cơ thể, năng suất sữa hiện tại tương đương; (2) chu kỳ vắt sữa 2 – 6; (3) tháng vắt sữa 3 – 5. Mỗi nhóm gồm 16 con đồng đều nhau. Nhóm thí nghiệm và nhóm đối chứng có năng suất sữa là 5,5 và 5,1 tấn/chu kỳ vắt sữa và trọng lượng hơi là 550 và 531 kg; năm vắt sữa là 3,9 và 3,6; tháng vắt sữa 4,2 và 3,8 trong giai đoạn thử nghiệm. Nhóm thí nghiệm bò thu nhận thêm 12 kg cỏ yến mạch tươi mỗi ngày trong khẩu phần thức ăn (2,3 kg chất khô/ngày). Thành phần của khẩu phần ăn hàng ngày của nhóm thí nghiệm và đối chứng là 19 và 16kg cỏ xanh; 29 và 18 kg cỏ dự trữ; 8,0 và 7,1 kg thức ăn đậm đặc; 3,7 và 2,0 kg phụ phẩm. Sau giai đoạn 2 tuần thích nghi sau đó những con bò tiếp nhận thức ăn trong 3 tuần liên tiếp.

Các số liệu về lượng thức ăn thu nhận mỗi ngày của mỗi con, lượng thức ăn thực tế hàng ngày cũng như những số liệu về năng suất sữa mỗi ngày đã được thu nhập. Kết quả cho thấy, bò sử dụng khẩu phần có cỏ yến mạch sản xuất sữa trung bình cao hơn 17% so với bò sữa sử dụng khẩu phần không có cỏ yến mạch (20,6 kg/ngày đối với mỗi nhóm thí nghiệm và 17,6 kg/ngày đối với nhóm đối chứng). Hơn nữa, sản lượng sữa trong 3 tuần đầu ổn định hơn. Biến động năng suất sữa của nhóm thí nghiệm là 12% và của nhóm đối chứng là 15%. Thể trạng gia súc của nhóm sử dụng khẩu phần có cỏ yến mạch cũng ổn định hơn.

Hiệu quả sản xuất sữa được nâng cao do bổ sung cỏ yến mạch nhưng còn thấp (chỉ 2,3 kg chất khô) trong khẩu phần không đủ để đánh giá giá trị cao của cỏ yến mạch. Một con  bò sữa 450 kg trọng lượng hơi có thể ăn 12,5 kg vật chất khô của cỏ yến mạch. Tăng năng suất sữa với khẩu phần sử dụng cỏ yến mạch cũng có thể còn do sử dụng nhiều hơn lượng thức ăn đậm đặc. Thực tế nhóm bò ăn cỏ yến mạch có thể sử dụng nhiều hơn 13% lượng thức ăn đậm đặc, so với nhóm đối chứng (8,0 kg/ngày và 7,1 kg/ngày).

Những kết quả sơ bộ tính toán cho thấy khẩu phần ăn có sử dụng cỏ yến mạch làm tăng hiệu quả kinh tế chăn nuôi  bò sữa. Cỏ yến mạch có ảnh hưởng tích cực nhằm cải thiện khẩu phần ăn của bò sữa và giải quyết vấn đề thiếu cỏ vào mùa đông.

Nguồn: Tạp chí chăn nuôi, 12/2007, tr. 18

Tác giả bài viết: L.M.H