MAI VÀNG YÊN TỬ

Với vẻ đẹp, danh tiếng cùng những giá trị tâm linh, mai vàng Yên Tử có sức lan tỏa rất lớn, khiến nhu cầu được sở hữu loại mai này tăng cao. Tuy nhiên, thời gian qua, loài mai này vẫn chưa thể sản xuất thương mại để đáp ứng nhu cầu thị trường, cũng như để bảo tồn nguồn gen quý.

Mai vàng Yên Tử 

Mai vàng Yên Tử với đặc trưng riêng có về giá trị tâm linh và vẻ đẹp đặc thù đã khiến nhu cầu mua loài hoa này tăng cao thời gian qua

Nhu cầu cao

Theo báo cáo nghiên cứu, bảo tồn, lưu giữ và phát triển giống Mai vàng Yên Tử do Viện Nghiên cứu Rau quả lập, danh tiếng của Mai vàng Yên Tử không chỉ giới hạn trong tỉnh Quảng Ninh mà đã lan tới nhiều thành phố lớn ở miền Bắc và một số tỉnh khác. Lượng người có nhu cầu mua mai vàng Yên Tử, nhất là dịp Tết ngày một tăng. Thậm chí, đã có cả những hộ từ miền Nam, miền Trung đã lặn lội về khu vực Đông Triều, Uông Bí để mua cây về trồng. Cũng theo báo cáo này, năm 2017, mặc dù suy thoái kinh tế nhưng lượng mai vàng Yên Tử tiêu thụ vẫn không đáp ứng đủ nhu cầu của người tiêu dùng.

Giá bán cành mai vàng Yên Tử tùy theo độ to nhỏ thời gian qua thường ở mức cao, khoảng từ 200 ngàn đồng đến 1,5 triệu đồng/cành. Có những cành mai  cao, độ xòe rộng, có dáng thế và nhiều hoa thậm chí bán được với giá từ 13 đến 15 triệu đồng. Còn về cây mai Yên Tử thì được bán ở mức từ 1 đến 2 triệu đồng đối với cây nhỏ. Cây to và có dáng thế, nếu muốn mua được, khách hàng phải bỏ ra cả vài chục tới trăm triệu đồng.

Anh Phạm Gia Trọng, Ủy viên Ban chấp hành Hội Mai vàng Yên Tử cho biết: "Mai vàng Yên Tử có những đặc điểm rất riêng như bông hoa to, cánh đơn, mùi thơm và những giá trị tâm linh khi sống ở đất Phật nên có lợi thế so sánh lớn so với các loại hoa cảnh khác". Cũng theo anh Trọng, nhiều hộ gia đình tham gia trồng mai ở Thượng Yên Công, Uông Bí cho hay, hầu như các gia đình biết về mai vàng Yên Tử đều có nhu cầu mua một cây mai để chơi, nên họ rất yên tâm khi trồng, không lo ế khi bán ra thị trường.
Thực tế cho thấy, loài hoa này mới tiêu thụ cho một số đối tượng như người dân địa phương và một số ít người có thu nhập cao tại Hà Nội, Hải Phòng... đam mê cây cảnh. Theo thống kê, mỗi năm Yên Tử đón từ 2,5 đến 3 triệu lượt khách, chỉ cần bán cho 10% số du khách thì mỗi năm cũng tiêu thụ được 30-40 vạn cây. Ngoài ra, nhu cầu về mai vàng Yên Tử sẽ tăng lên, cơ hội cho loài cây quý "xuất ngoại" khi năm 2012 vừa qua, Viện Trần Nhân Tông tại Hoa Kỳ đã đi vào hoạt động.

Mai vàng Yên Tử được nhân giống và trồng ngay ven Hồ Tịnh Tâm, Thiền viện Trúc lâm Yên Tử
Những năm gần đây, Mai vàng Yên Tử được nhân giống và trồng tại Thiền viện Trúc lâm Yên Tử, Vườn cây thuốc Yên Tử...

Cung chưa đủ...
"Mặc dù mai vàng Yên Tử được người dân phát hiện từ rất lâu, tuy nhiên 20 năm trở lại đây loài hoa này mới được mới được mở rộng phạm vi trồng kéo dài từ Đông Triều đến Uông Bí, Quảng Ninh. Và cũng chỉ hơn chục năm trở lại đây, nhiều hộ gia đình mới nhận thức rõ hơn về giá trị của loài cây quý này và bắt đầu ương giống, trồng trong vườn nhà" - Đại diện Ban quản lý  khu di tích và rừng quốc gia Yên Tử cho hay.
Còn theo Công ty Nghiên cứu và Tư vấn chuyển giao công nghệ và đầu tư, khảo sát một số thôn, khu vực có mai vàng Yên Tử thì trung bình cả thôn, khu có khoảng 10 hộ trồng mai vàng Yên Tử. Hộ lâu nhất là hơn 20 năm, một số hộ chỉ có 2 đến 3 cây trồng trong nhà tại xã Thượng Yên Công.; một số hộ khác có nhiều hơn với 20- 30 cây/hộ tại phường Phương Đông. Tính chung toàn TP Uông BÍ có 11 xã phường thì chỉ có 6 địa phương có hộ trồng mai. Đa số các hộ chỉ trồng với mục đích "chơi", chỉ có số ít trồng để kinh doanh.
Như thế, có thể thấy mai vàng Yên Tử hiện chưa được trồng thành cây hàng hóa. Cũng bởi vậy mà việc sản xuất cây mai vàng để đáp ứng nhu cầu thị trường còn hạn chế. Chính vì thế mà việc tạo dáng, chăm sóc, điều tiết cho hoa nở đúng thời điểm của các hộ này còn những khó khăn nhất định. Và rõ ràng với loài cây quý, tuy nhu cầu rất cao nhưng chưa đem lại thu nhập thường xuyên cho các hộ gia đình.

Hơn thế, việc chưa sản xuất được cây đáp ứng nhu cầu thị trường cũng khiến cho cành mai được bán chủ yếu là khai thác tự nhiên, dẫn đến nguy cơ cạn kiệt giống mai vàng quý.

Cơ hội mới
Từ tháng 4 năm 2012 đến tháng 6 năm 2014, "Dự án xây dựng, quản lý và phát triển chỉ dẫn địa lý Mai vàng Yên Tử" của thành phố Uông Bí đã được triển khai nhằm bảo vệ nguồn gien quý, khẳng định một sản phẩm độc đáo, tôn thêm giá trị văn hóa, lịch sự của Yên Tử nói riêng và của tỉnh Quảng Ninh nói chung, tạo tiền đề quan trọng để phát triển mai vàng Yên Tử thành một sản phẩm thương mại thực sự phục vụ người tiêu dùng.
Theo đó, đơn vị chủ trì dự án đã tiến hành thực hiện phát triển thị trường trong đó tập trung quảng bá rộng rãi về mai vàng Yên Tử để cộng đồng nâng cao hiểu biết về mai vàng Yên Tử mang chỉ dẫn địa lý, tạo dần thói quen tiêu dùng loài hoa này và xây dựng bộ nhận diện thương hiệu mai vàng Yên Tử. Không chỉ quảng bá trên truyền thông và thông qua các hoạt động trưng bày, triển lãm về mai vàng Yên Tử như: Triển lãm cây cảnh nghệ thuật, hội chợ hoa xuân... Hay mùng 7 âm lịch tới đây, tại lễ hội hoa xuân Yên Tử, Ban quản lý di tích và Công ty Tùng Lâm cùng một số hộ trồng mai đang tích cực chuẩn bị những chậu mai đẹp nhất, nở đúng độ để trưng bày loài mai quý tới công chúng...

Mai vàng Yên Tử là sản phẩm đã được nhận diện thương hiệu
Cùng với đó, mai vàng Yên Tử đã có một khu trưng bày riêng được xây dựng tại Ban quản lý di tích và rừng quốc gia Yên Tử hay quảng bá mai vàng Yên Tử thông qua các hoạt động tâm linh.
Cũng trong dự án, mai vàng Yên Tử sẽ được khoanh vùng sản xuất và tạo cảnh quan. Quy trình kĩ thuật sản xuất sản phẩm mai vàng Yên Tử thương phẩm cũng được xây dựng và cũng như đào tạo cho người tham gia trồng mai. Song hành với đó, việc phát triển thị trường, đào tạo kỹ năng quản lý kinh doanh cho các hộ gia đình sẽ được triển khai.
Với nhiều biện pháp tích cực như thế, hi vọng, trong thời gian ngắn nữa, loài hoa quý của non thiêng được chính tay người dân Quảng Ninh ươm trồng và phát triển sẽ đến gần hơn với người yêu hoa và có nhu cầu chơi hoa như một sản phẩm không thể thiếu trong dịp lễ Tết của người Quảng Ninh và rộng hơn là trong cả nước...
 Khánh Đan
(nguồn QTV)
Một số hình ảnh về cây mai vàng Yên Tử: